6 Haziran 2008 Cuma

"SANAT NEDİR?"

En büyük tiyatral tabu Shakespeare'e karşı çıkan Tolstoy'dan tadımlık:


(...)

Çok daha iyi, çünkü öncelikle bu oyunda Shakespeare'inkinde olduğu gibi izleyicinin ilgisini dağıtan gereksiz tipler yok: Edmund gibi kötü yürekli, Gloucester ve Edgar gibi yaşamayan tipler... Sonra etki yaratma adına Lear'in kaçıp dağ tepe dolaşması, soytarıyla yapmacık konuşmaları, saçma sapan kılık değiştirmeler, nicedir bildiği insanı kılık değiştirdiği için tanıyamamalar, salgını andıran art arda ölümler gibi sahteliklere başvurulmadığı için daha iyi bu oyun. En önemlisi de Shakespeare'de göremediğimiz son derece yalın, doğal ve insanın ta yüreğine dokunan bir Lear karakteri ve belki ondan da dokunaklı, son derece açık, belirgin, hoş bir Cordelia karakteri olduğu için daha iyi bu eski oyun Shakespeare'in oyunundan. Shakespeare'in uzata uzata insanın içini baydığı Lear ile Cordelia'nın buluşma sahnesi ve Cordelia'nın gereksiz ölümü yerine, bu eski oyunda Lear ile Cordelia'nın inanılmaz güzellikteki barışma sahnesi vardır ve öylesine büyüleyici bir sahnedir ki bu, hiçbir Shakespeare oyununda benzer güzellikte bir sahne bulamazsınız.

Eski oyunun Shakespeare'inkine göre çok daha doğal ve izleyicinin ahlaki beklentilerine uygun bir finali vardır: Yani Fransa kralı büyük kızların kocalarını yenilgiye uğratır, Cordelia ölmez ve babasını eski konumuna kavuşturur.

Shakespeare'in, kendinden önce yazılmış King Leir adlı oyunu işleyerek oluşturduğu oyunu böyle.

(...)

Tolstoy, "SANAT NEDİR?" Çeviren: Mazlum Beyhan sf. 339
Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları / 1. BASKI: Eylül 2007

***

Ayrıca bakınız:
Okunması gereken bir kitap...
Bulunmaz'dan; Tolstoy'un "Sanat Nedir?"i...
Bulunmaz, Tiyatro... Tiyatro... Dergisi ve İş Bankası Kültür Yayınları'nı eleştiriyor!...
"SANAT NEDİR?"