Oyun'un notu: LİNÇ KAMPANYASI ÖRGÜTÜ Boğaziçi Üniversitesi Gölgesinde Yetişenler Hizbî tiyatral fraksiyonerlerinin yayın organı LİNÇÇİ Mimesis'ten alıp, olduğu gibi aşağıya aktardığımız söyleşi(?!) içeriğindeki LİNÇÇİ kişi ve LİNÇÇİ kuruluşların LİNÇÇİ sıfatlarını biz ekledik! Bunun yanı sıra, LİNÇÇİ kişi ve LİNÇÇİ kuruluşların adlarını, daha net ve daha çabuk anlaşılsın diye kırmızı renkle biz belirginleştirdik. Ayrıca, söyleşideki hiçbir anlam içermeyen sözleri, anlamlı hâle getirmek için, anlamsızları kırmızı renkle belirginleştirirken, bizim eklediğimiz anlamlı sözleri yeşil renkle yazdık!***
Shakespeare’e Maya Sahnesinden (Sahnesi'nden) Selam
(Gülçin Gülan’ın LİNÇÇİ Tiyatro Boğaziçi'nden LİNÇÇİ Aysel Yıldırım, LİNÇÇİ Özgür Eren ve LİNÇÇİ İlker Yasin Keskin ile yaptığı söyleşiyi yayınlıyoruz.)
Tiyatro eğitimini sitemli hale (sistemli hâle) getirmiş, kumpanya tipi tiyatroculuğun önemli topluluklarından LİNÇÇİ Tiyatro Boğaziçi artık Maya Sahnesi’nde. Önceki gün Kardeş Türküler konseriyle yapılan açılış öncesi görüştüğümüz LİNÇÇİ Tiyatro Boğaziçi oyuncuları, yerleşik ve üstelik merkezi bir sahnenin kendilerine büyük katkı sunacağını düşünüyorlar.
İstanbul’a, Beyoğlu Halep Pasajı’nda yeni bir sahne kazandırarak tiyatronun engin birikimini, güçlü söylemini çok daha fazla insanla buluşturma yolunda önemli bir adım atan LİNÇÇİ Tiyatro Boğaziçi, ilk oyun olarak da belgesel tiyatro dizisinden Selam Sana Shakespeare’i seçti. Oyunları, Maya Sahnesi ve BGST üzerine reji, metin yazarı ve oyuncu görevlerini bir arada üstlenen LİNÇÇİ Aysel Yıldırım, LİNÇÇİ İlker Yasin Keskin ve LİNÇÇİ Özgür Eren'le konuştuk.
Rejisi, metni ve oyunculuğuyla çok olumlu tepkiler aldığınız belgesel tiyatro dizisi hangi oyunlarla devam edecek?
LİNÇÇİ Aysel: Selam Sana Shakespeare, tiyatro duayenlerini oyunları, dönemleri ve biyografileri ile anlattığımız “belgesel tiyatro” dizimizin ikinci oyunu. İlki Molière Efendi idi. Bu sezon iki oyun da seyirci karşısında. Bu diziyi sürdürmeyi düşünüyoruz. Çünkü hem seyirci hem de kendi nezdimizde, bir aydınlanma faaliyeti özelliği taşıyan bu projeler, eğitim sistemi içinde de boşlanan bir alanı dolduruyor. Çoğumuz, aslında ilkokuldan itibaren tanımamız gereken bu insanları, tiyatro metinlerini belki de ancak üniversitede doğru düzgün tanıdık. Bu projelerin bir anlamda seyircimizde farkındalık yaratma gibi bir anlamı da var.
Shakespeare’i nasıl selamlıyorsunuz?
LİNÇÇİ İlker: Selam Sana Shakespeare, uçsuz bucaksız Shakespeare deryası içinde, seyirciyle birlikte kulaç attığımız bir oyun. Onun o hafızalara kazınan, belki çoklarımızın ezbere bildiği mısraları içeren sahnelerin yanı sıra, Shakespeare’in dönemi ve hayatından bölümleri de içeriyor. Shakepeare'in (Shakespeare'in) esin perileri eşliğinde Shakepeare'in (Shakespeare'in), onu yüzyıllardır ölümsüz kılan sırrı çözülmeye çalışılıyor. Tabii oyun haddini bilerek, bu işe bir giriş yaptığını belirterek bitiriyor ve gerisini izleyiciye bırakıyor.
İç içe geçen reji, metin, oynama süreci içinde yorumladığınız Shakespeare nasıl bir yazar?
LİNÇÇİ Aysel: Bir geçiş çağı yazarı Shakespeare, bulunduğu çağa kuş bakışı bakabilen bir yazar. Ama öyle bir bakış ki bu, 400 yıl sonrasına dair bile çok şey görüyor. Kusturica şunları söylüyor: “Shakespeareyen bir çağda yaşıyoruz ama bizi anlatacak bir Shakespeare’imiz yok.” Ama Shakespeare’den bu güne dair çıkarabileceğimiz çok şey var. Brecht’in de dediği gibi, Shakespeare tam bir deneyci. Gördüklerini sanatına transfer ederken, elindeki tüm imkanları deniyor. Birikim adına yararlanabileceği her şeyden yararlanıyor ama bunları yenilikçi ve şiirli bir dile transfer ediyor. Diğer yandan, dönemin Londra’sı, iktidar, Shakespare'in (Shakespeare'in) kurduğu Globe Tiyatrosu, pek az kalıntı içeren Shakepeare (Shakespeare) biyografisinde bize yol gösterici oluyor.
Şimdiye kadar nasıl geri dönümler oldu?
LİNÇÇİ Aysel: Bu oyundan çıkan birçok izleyici eve gidip Shakespeare okuduğunu söyledi bize. Oyunumuz, o unutulmaz sahneleri tekrar bir karıştırmaya, tazelemeye yönlendiriyorsa bu güzel bir şey.
Seyirciyle Buluşmayınca Yaptığınız İşin Anlamı Olmuyor
Maya sahnesiyle yola devam etme fikri nasıl doğdu?
LİNÇÇİ İlker : Maya sahnesinin (Sahnesi'nin) BGST ile tekrar tiyatro ve performans sahasına dönmesi fikri her geçen sene biraz daha canımızı acıtan çok net bir ihtiyaçtan doğdu: LİNÇÇİ Tiyatro Boğaziçi'nin oyunlarını düzenli bir şekilde sergileme ihtiyacı… Örneğin bu sene üç yeni prodüksiyon çıkarmış durumdayız. Moliere'den sonraki ikinci gençlik tiyatrosu projemiz olan Selam Sana Shakespeare, grubumuz üyelerinden LİNÇÇİ Sevilay Saral'ın yazdığı kadın tiyatrosu formundaki Otobüs, diğeri ise, hem düzenli bir işte çalışıp hem de haftanın bir veya iki günü bir araya gelerek tiyatro yapan grup üyelerimizin Şirket Hikayeleri adlı oyunu.
Bu oyunlarımızı Boğaziçi Üniversitesindeki (Üniversitesi'ndeki) salonların yanında birçok farklı yerde oynayabiliyoruz. Ancak oyun takvimimiz dağınık oluyor. Bu da tiyatro seyircisinin pek de arzu etmediği bir durum. Belediyelerin salon olanaklarından faydalansanız da bu ancak sınırlı sayıda olabiliyor. Böyle olunca seyirci sayınız da belirli sınırlarda dolanıyor. Malumunuz istediğiniz kadar gösteri çıkartın bunları çok seyirciyle buluşturamadıktan sonra yaptığınız işin pek de bir anlamı olmuyor.
LİNÇÇİ Özgür: Öte yandan kendi ihtiyaçlarımızın yanında bir başka sorumluluğun altına da gireceğiz. Bizim gibi pek çok sanat grubu tiyatro ya da performans gösterileri için merkezi muhitlerde kendisine yer bulmakta güçlük çekebiliyor, bu sahneyle pek çok gösteriye sergileme imkanı, atölye ve kurslara da merkezi bir muhitte çalışma imkanı sunabilmek istiyoruz.
LİNÇÇİ İlker: Maya Sahnesiyle (Sahnesi'yle) yola devam etmemizde Maya Sahnesinin (Sahnesi'nin) konumunun da payı var. Bir tiyatroseverin sahnemizdeki gösteriden önce veya sonra İstiklal Caddesi’nde vaktini değerlendirmek için pek kafa patlatmasına gerek yok diye düşünüyoruz. Kitapçılar, sinemalar çok canlı bir cadde. Her renkten insana rastlamak mümkün. Ülke gündemindeki her konu, gösteriler ve yürüyüşlerle bu caddenin eski taştan binalarının duvarlarında yankısını bulabiliyor.
Oyuncularımız Tiyatro Literatürüne de Katkı Sunuyor
Orijinal metinleri okuyabilen LİNÇÇİ BGST'liler, tiyatro literatürüne de katkıda bulunuyor mu?
LİNÇÇİ Özgür: Boğaziçi Üniversitesi(B.Ü.) Yayınevi aracılığıyla çıkarılan LİNÇÇİ Mimesis Tiyatro / Çeviri – Araştırma Dergisi yaklaşık 20 yıldır yayınlanıyor. Aynı zamanda Konstantin Stanislavski, Augusto Boal ve Terry Eagleton gibi yabancı yazarların metinleri çevrilerek Mimesis Kitaplığı serisi altında B.Ü. Yayınevi tarafından basılmakta. LİNÇÇİ Tiyatro Boğaziçi'nin oyunlarının metinlerine ve diğer kuramsal metinlerine ulaşmak isteyenler, LİNÇÇİ BGST yayınlarından çıkmış kitaplara da bakabilirler. LİNÇÇİ Tiyatro Boğaziçi'nde oyuncu olmak demek aynı zamanda yayıncılıkla ilişki kurmak, okuyup yazmak, çeviriler yaparak Türkiye’nin tiyatro literatürüne yeni metinler kazandırmak anlamına da geliyor.
Okul Müfredatları Zayıf Olunca Gençlere Yönelme İhtiyacı Duyduk
Nasıl bir süreçten geçerek bugüne geldiniz?
LİNÇÇİ Özgür: Tiyatrocular, dansçılar, müzisyenler ve kuramsal araştırmacıları bünyesinde barındıran LİNÇÇİ BGST'nin (LİNÇÇİ Boğaziçi Gösteri Sanatları Topluluğu) tiyatro birimi oluyor LİNÇÇİ Tiyatro Boğaziçi. 1995 yılında Boğaziçi Üniveritesinden (Üniversitesi'nden) mezun olmuş tiyatrocular tarafından kurulmuş. LİNÇÇİ BÜO (LİNÇÇİ Boğaziçi Üniversitesi Oyuncuları) adını taşıyan öğrenci kulübünde yürüttükleri tiyatro çalışmalarını mezuniyet sonrasında da devam ettirmek isteyen bu tiyatrocular, kulüple bağlarını koparmamışlar ve LİNÇÇİ BÜO'nun gelişkin bir tiyatro okulu olmasına ön ayak olmuşlar. ‘90’lı yılların sonunda Boğaziçi’nde okumaya başladığımda LİNÇÇİ BÜO Türkiye çapında öncü çalışmalarıyla bilinen bir tiyatro grubu haline gelmişti. Tiyatro eğitimini sistemli hale (hâle) getirmiş, kumpanya anlayışını ön plana çıkaran bir gruptu.
LİNÇÇİ BÜO nasıl bir tiyatro anlayışına sahipti?
LİNÇÇİ Aysel: Yönetmen tiyatrosu burada kesin bir dille reddediliyor, kolektif katılımı ön plana çıkaran bir reji anlayışı savunuluyordu. LİNÇÇİ BÜO'da amatörlüğün heveskarlık (heveskârlık) demek olmadığını, emek yoğun bir çalışma ile estetik düzeyi yüksek amatör ürünlerin verilebildiğini yaşayarak öğrendik. İlerleyen öğrencilik yıllarımızda ve mezuniyet sonrasında bizler de bu yapının geliştirilerek sürdürülmesi için elimizden geleni yaptık. LİNÇÇİ BÜO ve LİNÇÇİ Tiyatro Boğaziçi, belli ilkeler etrafında bir araya gelmiş oyunculardan oluşuyor. Genellikle toplumun orta sınıf kesiminden gelmiş olan LİNÇÇİ Tiyatro Boğaziçi'li oyuncular, sahneledikleri oyunlarda da orta sınıfın sorunlarının ve çelişkilerinin ön planda olmasına dikkat ederler, diyebiliriz. Sahnelenen oyunların dramaturjisi oluşturulurken kültürel çoğulcu bir perspektifle hareket edilmesi, feminist duyarlılığın gözetilmesi ve sınıfsal adaletten yana bir tavır oluşturulması, LİNÇÇİ Tiyatro Boğaziçi'nin temel özellikleri arasında yer alıyor.
LİNÇÇİ Özgür: Tabii üniversite mezunu tiyatrocular olarak aydın sorumluluğuna ayrı bir önem verdiğimizi de eklemek gerek. Nitekim Moliere Efendi ve Selam Sana Shakespeare oyunları böyle bir duyarlılığın ürünleri olarak ortaya çıktılar. Çocuk ve genç seyirciler için özenle hazırlanmış oyunların sayısının az olması ve tiyatro klasiklerinin okul müfredatlarında oldukça az yer alması bizi bu oyunları hazırlamaya itti.
Gülçin Gülan
Evrensel
(Kaynak: Mimesis)
***
Ayrıca bakınız:
Hilmi Bulunmaz, 400 yıldır dünya sahnelerini kirleten Shakespeare'in adını dahi bilmemelerine karşın, ona peygamber muamelesi yapanları teşhir ediyor!
