Ödüllendirilen 12 Mart Faşizmi Kültür Bakanı Talat Sait HalmanGüncelleme: 11 Kasım 2008 tarihinin son demlerinde yayınladığımız aşağıdaki yazımıza, yayınlanır yayınlanmaz Orhan Aydın'dan bir açıklama geldi:
Sevgili Hilmi,
Yazdıkların doğru.
Ancak soL kimseyi görmezden gelmiş değil..
Kendisine iletilenleri haber yapmış durumda ve haliyle elbette eksik.
Olsa olsa bu durumun sorumlusu ben olabilirim.
Ve... haberi yapan arkadaşım adına ben, senden ve Coşkun Büktel kardeşimden özür dilerim..
İkinize de sevgiler...
Orhan Aydın
Orhan Aydın'a, gösterdiği duyarlılık nedeniyle teşekkür ederiz.
***
soL gazetesi, yumurtasız omlet yapıyor. "Ödüllendirilen 12 Mart Faşizmi Kültür Bakanı Talat Sait Halman Vakası"nı ilk ortaya çıkaran, tiyatro kamuoyuna duyuran Hilmi Bulunmaz'dan (Bakınız; Bulunmaz, 3 Kasım 2008, “Ankara Tiyatro Festivali Emek Ödülü 12 Martçı’ya”) bahsetmeden, Bulunmaz'ın haberinden tam beş (rakamla 5) gün sonra "evlere şenlik" bir haber yapabiliyor. Oysa Hilmi Bulunmaz, hem Orhan Aydın ve hem de Özgür Başkaya ile telefon görüşmesi yapıp, "Ödüllendirilen 12 Mart Faşizmi Kültür Bakanı Talat Sait Halman Vakası"na dikkat çekip destek istiyor. Orhan Aydın; "Hilmiciğim sen bir şeyler yaz, ben desteklerim." diyor ve sözünü yerine getirip destekliyor. (Bakınız: "'12 Martçı'ya ödül'e karşı ses: Orhan Aydın") Hilmi Bulunmaz, Orhan Aydın'ın desteğini aldıktan sonra, Özgür Başkaya'yı arıyor ve ondan da bir yazı sözü alıyor. Başkaya, sözünü yerine getirip Bulunmaz'a (içinde Hilmi Bulunmaz'ın adı bulunmayan ve Bulunmaz, "Ödüllendirilen 12 Mart Faşizmi Kültür Bakanı Talat Sait Halman Vakası"nı ortaya çıkarmamış gibi yaparak) bir yazı gönderiyor. Bulunmaz da hemen yayınlıyor. ("'12 Martçı'ya ödül'e karşı ses: Özgür Tiyatro") Başkaya'nın yazısının içinde Hilmi Bulunmaz olmadığından, Mustafa Demirkanlı bile, www.tiyatrodergisi.com.tr sitesinde, Bulunmaz'dan hemen sonra yayınlayabiliyor. Bu arada Coşkun Büktel, Orhan Aydın'ın tavrını önemseyip sitesine taşıyor. (Bakınız: "'12 Martçı'ya ödül'e karşı ses: Coşkun Büktel") Büktel, 6 Kasım 2008'de yazısını yayınladıktan bir gün sonra, Özgür Başkaya'nın yumurtasız omlet yapma çabasını şu sözlerle eleştiren bir güncelleme eklemek zorunda kalıyor:
.........."Başkaya, yazısında, TAKSAV'ı kendinden önce kınayanlara hiç değinmiyor. Sanki TAKSAV'ın Halman'la ilgili tavrını kınayan ilk ve tek kişi kendisiymiş gibi, kendinden önceki belge birikimini görmezden gelerek yazı yazıyor. Bu tavrın yalnızca bilimsellikle değil, etikle de ters düştüğüne inanıyoruz." (CB)
Olayları, hadiseleri, vakaları... izlemeyen soL gazetesi yazarı, Hilmi Bulunmaz'ı görmediği gibi, Coşkun Büktel'i de görmüyor. Oysa Orhan Aydın'a sorabilme çalışkanlığını gösterebilse, yanılmayacak ve yumurtasız omlet yapmayacaktı.
Ha, üşengeçlik değil de, art niyet mi var? Aklımın ucuna bile getirmek istemiyorum böyle bir şeyi. Bu sunuş yazısını okur okumaz, soL gazetesi yazarı hemen özür dileyip durumu düzeltecektir; buna eminim. Emekçilerin iktidarda olmadığı bir süreçte böyle bir üşengeçlik bağışlanabilir. Ancak emekçilerin iktidara geldiği bir süreçte, benim de kültürel kavgam süreceği için bağışlamayabilirim. (HB)
TAKSAV’dan ‘evlere şenlik’ ödül
8 Kasım 2008
14 Kasım’da başlayacak 13. Uluslararası Ankara Tiyatro Festivali’nde emek ödülü, Türkiye’nin ilk Kültür Bakanı Talat Halman’a verilecek. Tiyatro dünyasından, 12 Mart darbesinin kültür bakanını ödüllendirdiği için TAKSAV’ı kınayan açıklamalar geliyor.
soL (HABER MERKEZİ) TAKSAV tarafından 14-30 Kasım tarihleri arasında düzenlenen ve birçok etkinliğe ev sahipliği yapacak olan 13. Uluslararası Ankara Tiyatro Festivali, iki önemli ödülünün sahiplerini belirledi. Festival komitesi, Onur Ödülü’nü tiyatro oyuncusu Haluk Bilginer’e verirken, emek ödülüne Türkiye’nin ilk Kültür Bakanı Talat Halman layık görüldü. Ödüller, festivalin açılış günü olan 14 Kasım’da yapılacak açılış gecesinde sahiplerine verilecek.
Dünyanın çeşitli ülkelerinden konuk tiyatroların da bulunduğu festivalde, 12 Mart darbesinin kültür bakanına ödül verilmesi, tiyatro çevrelerinin tepkisine yol açtı. Özgür Tiyatro adına Özgür Başkaya, Su Gösteri Sanatları Merkezi Genel Sanat Yönetmeni Orhan Aydın ve NHKM Tiyatro Topluluğu ile Değişim Atölyesi Oyuncuları (DAO) adına Nevzat Süs, ödül komitesini ve TAKSAV’ı kararından dolayı kınadı.
Nevzat Süs (NHKM Tiyatro Topluluğu, DAO): Talat Halman’ın Shakespeare çevirilerini ve incelemelerini bir kenara koyarsak, hiç kimse sürdürdüğü politik hayatından bağımsız ele alınamaz. 12 Mart hükümeti ve cinayetleri bu ülkenin gerçeğidir. Her kim bir biçimde ortak olmuşsa bu kıyıma, mutlaka yargılanmalıdır. Solda durduğunu belirten festival komitesi, şu günlerde içinde yaşadığımız politik bilinç burkulmasını somut bir biçimde ortaya çıkarmış ve Talat S. Halman’a emek ödülünü vermiştir.
Özgür Başkaya (Özgür Tiyatro): 13. Uluslararası Ankara Tiyatro Festivali düzenleyicileri bu yıl emek ödülüne sayın Talat S.Halman’ı uygun görmüşler. Türkiye’de uluslararası niteliğe sahip ve sürdürülürlüğü ispatlanmış bulunan, TAKSAV’ın tiyatro festivalinin düzenleyicilerini (danışma kurulu ve festival komitesi) anlamak mümkün değildir. Mümkün değildir çünkü hem danışma kurulunda hem de festival komitesinde ömrü boyunca eşitlik ve özgürlük şiarlarıyla yaşamış, bu uğurda acılar çekmiş insanlar bulunmaktadır.
12 Mart muhtırasıyla kurdurulan ve belleklere balyoz harekatı hükümeti olarak kazınan 1.Nihat Erim hükümetinde (16 Mart 1971- 11 Aralık 1971) ilk kültür bakanı sıfatıyla, tarihin kanlı sayfalarında yerini almış birine ödül vermeyi uygun görmeleri ne anlama gelmektedir, anlaşılamamaktadır. Nedir yaşanan? Yakın tarihin bu kadar çabuk akıllardan silinmesi mi istenmektedir? Darbeler, muhtıralar olmasın, darbeciler yargılansın diye insanlar bas bas bağırırlarken, 12 Mart muhtırasının hükümetinden birine ödül vermek de neyin nesidir? Onlarca aydının/sanatçının gözaltına alınmasına ortak olmuş birine “emek” adı altında neden ödül verilmektedir? Dönemde yaşanan işkenceler nasıl akıllardan silinebilir?
Özgürlüklerin üzerine şal örtülebileceğini söylemesi üzerine, Aziz Nesin’in “şalcı Nihat” olarak adlandırdığı Nihat Erim Hükümetinin “kültür bakanı”, çeviri ve edebiyat alanında ülkenin en önemli şahsiyetlerinden biri kabul edilebilir ama bu, o hükümetin üzerinde bulunan veballerle ilişkili bir durum değildir. Burada bu konu üzerinde durulmamaktadır.
Burada üzerinde durulan konu, 12 Mart döneminin insanlar üzerinde uyguladığı açık faşizmin bakanlarından birine ödül verilmesidir, 31 Mayıs 1971’de Sinan Cemgil, Alparslan Özdoğan ve Kadir Manga’nın, 1 Haziran 1971’de Hüseyin Cevahir’in katledilmesi sırasında hükümet edenler ve bu hükümetin Kültür Bakanıdır. Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının idam kararı da bu dönemde verilmiştir. Halkımızın en yiğit evlatlarının katli hafızalardan silinmeyecektir.
“Lady Machbeth”te olduğu gibi, o kanlar da o ellerden kolay kolay yıkanamayacaktır. Kısaca bahsettiğim ve önemli olduğunu düşündüğüm bu nedenlerle, TAKSAV tarafından verilen bu ödülün sorumlularını kınıyor ve Shakespeare sözüyle “izan”a davet ediyorum.
Su Gösteri Sanatları Sahnesi Genel Sanat Yönetmeni Orhan Aydın: Bu sene 13. selamladığımız Ankara Tiyatro Festivali, 12 Mart’ın Kültür Bakan’ı Talat Halman’a ödül verdi. Ne oldu, nasıl oldu, kimler önerdi de bu karar alındı, festival yöneticilerinin tartışması gereken bir durumdur, ancak bize yansıyan yüzünde, tüm duyarlılıklarımızın hiçe sayıldığı gerçeğini görülüyor. Bizce bilinen, TAKSAV kurulduğu günden bu güne saygın sanatsal üretimlerde, etkinliklerde, organizasyonlarda bulunmuş bir kurumdur. Festival Direktörü Yener Aksu da her anlamıyla tiyatro için çabalayan bir dosttur ve tam on üç yıldır, ülkenin sivil toplum girişimiyle yeşertilmiş bir tiyatro festivaline bu kurum imza atmıştır. Ancak, ülkemizde tiyatro sanatı ve kültürel zenginliğimiz için, yıllardır çabalayan bunca saygın yaratıcı varken, faşist generallerin kurduğu darbe hükümetinde kültür bakanlığını yapmış birine ödül vermek şaşırtıcı!
Biz bu günlerde 12 Mart sürecini, faşist darbe hükümetinin uygulamalarını, sıkıyönetim mahkemelerinin kimler tarafından nasıl yönlendirildiğini, yargı ve bağımsızlık tartışmalarını içeren bir oyun oynuyoruz. “Sakıncalı Piyade”, 12 Mart faşist generallerinin kulaklarından tutuyor. Gencecik insanların yalnızca eşitlik, özgürlük ve bağımsızlık istedi diye ipe gönderildiği, binlerce yurtsever aydın, sanatçı, işçi, sendikacı ve gençliğin cezaevlerine doldurulup, sokakta yurttaşların üstünden tank paletleriyle geçildiği, onlarca insanın işkenceyle öldürüldüğü bir süreçten söz ediyoruz. Tiyatrolara perde kapattıran, sinema salonlarının boş olduğu, toplumsal gerçekçi tüm sanatçıların ve ürünlerinin yasaklar yediği, binlerce kitabın ve yayın organlarının toplatılıp yakıldığı bir kara dönem.
Nazım’ın, Brecht’in, Neruda’nın, Orhan Kemal, Fakir Baykurt, Maksim Gorki’nin yasaklandığı, kurt ulumalarıyla ezan seslerinin birbirine karıştığı ve esas olarak, insanların tüm kültürel ve sanatsal miraslarına karşı, düşmanlığını kusmuş bir dönem değil midir 12 Mart.? Bu ödül evlere şenliktir, sahnelere değil.
Karanlığı unutturan bol ödüllü bir yaşam
1971’de 12 Mart darbesinin ardından kültür bakanlığını kuran Talat Halman, Türkiye Cumhuriyeti’nin de ilk Kültür Bakanı oldu. Daha sonra, Dışişleri Bakanlığı’nın ilk Kültür İşleri Büyükelçiliği ve UNESCO Yönetim Kurulu üyeliği görevlerine getirilen Halman, halen UNİCEF Türkiye Milli Komisyonu’nun başkanlığı görevini yürütüyor. Halman ayrıca, İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı’nın (İKSV) ikinci başkanı.
Uzun yıllardır Shakespeare’in eserlerinin Türkçe’ye çevrilmesi konusunda çalışan Halman, 1953’te Colombia Üniversitesi’nde başladığı akademik yaşamını Princeton, Pennsylvania, NYU gibi ABD üniversitelerinde sürdürdü. 1998’den bu yana Bilkent Üniversitesi’nde Türk Edebiyatı Bölümü ve Merkezi’nin başkanlığını yürüten Halman’ın 60’a yakın telif ve çeviri kitabı, 3 bine yakın makalesi ve gazete yazısı, 5 bini aşkın şiir çevirisi bulunuyor.
Halman daha önce de, Kraliçe II. Elizabeth’ten “Knight Grand Cross, G.B.E, The Most Excellent Order of the British Empire (“Sir” unvanı karşılığı) unvanını ve Türkiye Bilimler Akademisi’yle (TÜBA) Dışişleri Bakanlığı’ndan Üstün Hizmet Ödülleri’ni aldı.
(Kaynak: soL)
***
Oyun'un notu: bakınız;
“Ankara Tiyatro Festivali Emek Ödülü 12 Martçı’ya”
“12 Mart 1971 v.s…”
“Nihat Erim’in Kültür Bakanı’na ödül verenler”
“12 Martçı’ya ödül verenler tam yol ileri”
"'12 Martçı'ya ödül'e karşı ses: Orhan Aydın"
"'12 Martçı'ya ödül'e karşı ses: Coşkun Büktel"
"'12 Martçı'ya ödül'e karşı ses: Özgür Tiyatro"
"Faşist Kültür Bakanı'na ödül veren festival"
"soL'dan 'evlere şenlik' haber"
