18 Ağustos 2008 Pazartesi

Istvan Örkeny okuyan bir oyuncunun notları...

Foto: Istvan Örkeny


Kazım Şimşek, 35 yaşında; tiyatro sanatıyla henüz bir yıl önce tanışan biri olmasına karşın, son derecede tiyatroyla ilgili biri. "Ben çıkar oynarım, gerisine karışmam!" diyen geri zekalılardan değil Kazım. Elektronik mühendisi olan Kazım Şimşek, tiyatronun entelektüel boyutuyla da yakından ilgilenen bir aydın olarak, başta tiyatro oyunları olmak üzere, okuma uğraşına ara vermeden yoluna devam ediyor. Okuduklarını kendine saklayan cimri aydınlardan değil Kazım; mutlaka paylaşmasını bilen, kolektif bilinci gelişmiş bir oyuncu...

Istvan Örkeny'nin "Kedi Oyunu"nu okurlarıyla paylaşan Kazım Şimşek'in yazısını, biz de okurlarımıza sunuyoruz:


Istvan Örkeny'nin "Kedi Oyunu"nu okudum.


Kazım Şimşek
17 Ağustos 2008


Birkaç hafta önce Ortaköy'e gittim. Hem temiz boğaz havası almak, hem de kumpir yemek için Orkaköy'ü tercih etmiştim. Maalesef o kadar yakın oturmama rağmen, Ortaköy'e çok sık gidemiyorum.

Yemekten sonra her zamanki gibi sahafları dolaşırken, gözüme birkaç tiyatro oyunu ilişti. Evimde, okuyamadığım o kadar oyun varken dayanamadım; kitapları elime almaya başladım. Istvan Örkeny'nin "Kedi Oyunu" adlı oyununu inceledim. Yazarın adını bir yerden hatırlıyordum: "Kutulaştırma" adlı oyununu Hilmi Bulunmaz'dan duymuştum. Coşkun Irmak tarafından uyarlanan - yönetilen bu oyunu Hilmi Bulunmaz seyretmiş ve övgüyle bahsetmişti. Kısa bir pazarlıktan sonra, bu oyunla birlikte bir kitap daha satın aldım.

Eserin yazarı "Istvan Örkeny". Eser Kültür Bakanlığı Yayınları'ndan çıkmış olup, Faruk Ersöz tarafından çevrilmiş. 82 sayfa.

Yazar hakkında kısa bir bilgi vereyim.

Istvan Örkeny, Macar oyun yazarı. 1912 -1979 yılları arasında yaşamış. Kimya ve eczacılık okumuş. Oyunlarını grotesk ve satirik unsurlarla bezemiş.

Eserleri:
Ocean Dance
Voronezh
Cats Play: Türkçesi Kedi Oyunu olup, yazarın en ünlü oyunudur.
The Tot's Family
One Minutes Stories

Oyunun Kişileri:
Madam Orban: Szakalla ailesinin iki kızından biri.
Giza: Madam Orban'ın ablası; kötürüm.
Paula: Madam Orban' ın arkadaşı.
Viktor Csermlenyi: tenor; Madam Orban' ın eski sevgilisi.
Ilus: Madam Orban'ın kızı.
Jozsi: Madam Orban'ın damadı.
Farecik: Madam Orban' ın arkadaşı; onunla kedi taklidi yaparak anlaşır.
Adelaida: Viktor'un annesi.

Kitabı bir haftada okudum. Başlarda biraz sıkıldım; ancak oyun giderek daha heyecanlı oldu. Oyun, Madam Orban etrafında gelişiyor. O'nun ablasıyla, kızı ve damadıyla tartışmalarını, arkadaşı Paula ile olan ilişkisi, eski sevgilisi Viktor ile olan karmaşık ilişkisi ve kapı komşusu Farecik ile olan oynadığı kedi oyunu, oyunu oluşturuyor. Orban, Farecik ile kedi gibi miyavlayarak haberleşiyor. Farecik ile Orban arasında oynanan bu oyun grotesk unsurlar taşıyor.

Madam Orban sıradışı yaşamı olan, kafasına estiği gibi davranan, anlaşılması çok zor bir bayandır. Derler ya "bayanları anlamak zordur"; Madam Orban'ı anlamak imkansıza yakındır. Bir Viktor'u yakınında tutmak ister, bir uzaklaştırmak ister. Bir plan yapar; ancak o dakikada planını değiştirir. Velhasıl Madam Orban çok ilginç bir kişiliktir. Yaşı 62'dir; ancak yaptıklarıyla sanki 20'lerinde gibidir.

Oyun, 1992 yılında Devlet Tiyatroları'nda oynanmış. Yönetmen Can Gürzap; Orban'ı oynayan Cevza Şipal.

Eser, 1972 yılında filme çevrilmiş ve o yıl en iyi yabancı film Oscar ödülünü kazanmış. Eser ilginçtir. Çok beğenmesem de, okunmaya değer olarak görüyorum.

(Kaynak: HAYATIMIN RENKLERİ)