En büyük tiyatral tabu Shakespeare'e karşı çıkan Tolstoy'dan tadımlık:(...)
Yine Shakespeare'de gördüğümüz, Lear, soytarı ve Edgar'ın hep bir ağızdan ve inanılmaz derecede yapay saçmalama sahneleri yerine, eski oyunda baba kız arasında geçen alabildiğine doğal karşılaşma sahnesine tanık oluruz. Özel yaşamında çok mutlu olmasına karşın babası için kahrolan ve ona bunca kötülük eden kız kardeşlerini bağışlaması için sürekli Tanrı'ya yakaran Cordelia, babasını yoksulluğun son kertesine gelmiş, perişan bir durumda karşısında görünce, ona hemen açılmak ister, ama yaşlı adamın zayıf yüreğinin bu heyecana dayanamayacağını söyleyen kocasının uyarısıyla bunu yapmaz. Kendisini tanımayan babasını evine alır, yedirir içirir, bakımını yapar. Lear yavaş yavaş kendine gelir. Bunun üzerine Cordelia ona kim olduğunu, buraya gelmeden önce nerede, nasıl yaşadığını sorar. Lear'in yanıtı şudur:
If from the first, I should relate the cause,
I would make a heart of adamant do weep
And thou poor soul,
Kind-hearted as thou art
Dost weep already, are I do begin.
"Baştan başlayıp anlatacak olsam, yüreği taştan yapılmış biri bile ağlar. Sen ise, zavallı yavrucak, öyle yufka yüreklisin ki, daha ben ağzımı açmadan ağlamaya başladın."
Cordelia -
For Gods love tell it and when you have done,
I'II tell the reason, why I weep so soon.
"Cordelia - Hayır, Tanrı aşkına anlat; sen bitirdiğinde ben de sana neden anlattıklarını dinlemeden ağlamaya başladığımı açıklayacağım."
Ve Lear büyük kızlarından neler çektiğini anlatır; şu anda da küçük kızına gitmek niyetinde olduğunu söyler ve ekler: "O yavrucak ki, benim ölümümü istese, haksız sayılmaz.
Beni eğer kabul eder, sevgiyle bağrına basarsa, bu yalnızca Tanrı'nın ve onun eseri olacaktır, yoksa asla benim hak ettiğim bir şey değil." Cordelia'nın buna yanıtı şu olur: "Eminim, kızın seni sevgiyle bağrına basacaktır." - "Kızımı bile tanımadan bundan nasıl emin olabilirsin?" diye sorar Lear. "Eminim, çünkü" der Cordelia, "benim de buradan çok uzaklarda yaşayan bir babam var; tıpkı senin kızına yaptığın gibi, o da bana çok kötü davrandı. Yine de onu görebilmek için yapmayacağım yoktur, dizlerimin üstünde sürüne sürüne de olsa ona karşılayıcı çıkardım, buralara geliyor olsaydı." - "Yok, hayır," diye karşılık verir Lear, "asla böyle bir şey yapmazlar... dünyada benimkilerden daha acımasız evlat yoktur." - "Birilerinin günahı için herkesi toptan yargılama!" der Cordelia ve Lear'in önünde diz çöker: "Bak bana canım babam, benim... ben... seni seven kızın! Cordelia'n!" Lear, kızını tanır ve: "Senin değil," der, "asıl benim senin önünde diz çöküp bağış dilemem gerekir, bütün o yaptıklarım için."
Söyler misiniz lütfen, şu güzelim sahneye benzer bir şey var mı Shakespeare'in oyununda?
Shakespeare hayranları pek tuhaf karşılayacaklardır ama, ben yine de eski oyunun Shakespeare'in işleme oyunundan çok daha iyi olduğunu söylemek zorundayım.
(...)
Tolstoy, "SANAT NEDİR?" Çeviren: Mazlum Beyhan sf. 337
Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları / 1. BASKI: Eylül 2007
***
Ayrıca bakınız:
Okunması gereken bir kitap...
Bulunmaz'dan; Tolstoy'un "Sanat Nedir?"i...
Bulunmaz, Tiyatro... Tiyatro... Dergisi ve İş Bankası Kültür Yayınları'nı eleştiriyor!...
"SANAT NEDİR?"
