En büyük tiyatral tabu Shakespeare'e karşı çıkan Tolstoy'dan tadımlık: (...)
Eski oyunda Lear iktidarı istemez; bunun nedeni, dul kaldıktan sonra ruhunu kurtarmak istemesidir. Kızlarına kendisini ne kadar sevdiklerini sormasının nedeni de yaptığı kurnazca bir planla, en sevdiği varlık olan küçük kızının Britanya adasından ayrılmasına engel olmaktır. Büyük kızları evlidir; aşık olmadığı biriyle asla evlenmeyeceğini söyleyen küçük kızı ise, kendisinin ona önerdiği damat adaylarından hiçbirini kabul etmemiştir; dolayısıyla Lear'in korkusu, kızının uzak ülkelerden birinin kralına aşık olup İngiltere'den ayrılmasıdır.
Daha sonra soylu Perillus'a (Shakespeare'in oyununda Kent) anlattığına göre, Lear küçük kızını Ada'da tutmak için şöyle bir plan kurmuştur: Kendisini ne kadar sevdiği sorusuna Cordelia, "herkesten daha çok" ya da "ablalarım kadar seviyorum" şeklinde bir yanıt verdiğinde, Lear de ondan bu sevgisini kanıtlamak için kendisinin Britanya adasından göstereceği bir prensle evlenmeyi kabul etmesini isteyecektir.
Özgün oyunda Lear'in davranışlarını belirleyen bütün bu motifler Shakespeare'de yoktur. Eski oyunda Lear kızlarına kendisini ne kadar sevdiklerini sorunca, Cordelia'nın yanıtı Shakespeare'in oyununda gördüğümüz gibi, bütün sevgisinin babasına ait olmadığı, kocasını da seveceği şeklinde değildir; sevgisini sözlerle dile getiremeyeceğini, bunu eylemle, davranışlarıyla kanıtlamayı umduğunu söyler Cordelia. Goneril'le Regan'ı kızdırır Cordelia'nın bu sözleri; küçük kardeşlerinin soruya yanıt vermekten kaçındığını, babalarının böyle bir kayıtsızlığa katlanamayacağını söylerler. Böylece de eski oyunda Shakespeare'in oyununda bulunmayan bir şeyin bulunduğunu görürüz. Lear'in niçin o kadar öfkelendiğini anlarız. Cordelia'nın yanıtıyla planı suya düştüğü için öfkeye kapılmıştır. Krallığını iki büyük kızı arasında paylaştırdıktan sonra, eski oyunda Cordelia'yla Gal kralı arasında bir sahne geçer; Shakespeare'in kişiliksiz, silik Cordelia'sının yerine, son derece kişilikli, çekici, doğrucu, sevecen, özverili, ne yaptığını bilen bir Cordelia çizilir bu sahnede.
(...)
Tolstoy, "SANAT NEDİR?" Çeviren: Mazlum Beyhan sf. 335
Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları / 1. BASKI: Eylül 2007
***
Ayrıca bakınız:
Okunması gereken bir kitap...
Bulunmaz'dan; Tolstoy'un "Sanat Nedir?"i...
Bulunmaz, Tiyatro... Tiyatro... Dergisi ve İş Bankası Kültür Yayınları'nı eleştiriyor!...
"SANAT NEDİR?"
