Türkiye tiyatrosundaki en büyük boşluğun, en ciddi eksikliğin, en derin hatânın, en felaket yanlışın, kuramsal tahkimatın sürekli bir çizgi izlememesinden kaynaklandığının iyice ayrımındayız. Henrik Ibsen tarafından yazılmış "Hedda Gabler" odağa alınarak yapılan tartışma, yüzeysel bakıldığında düzeysiz gibi görünse de, ilerideki süreçte, bu tartışmanın büyük bir boşluk doldurucu, ciddi bir eksiklik giderici, derin bir hatâ onarıcı, felaket bir yanlış düzeltici özellik içermeye yarayacağını sanıyoruz. Bu nedenle, her ne kadar içeriğine "yağlı kazık" gibi bize hiç de hoş gelmeyen bir söylem eklemlenmiş bir sürece evrilmiş olsa da, Coşkun Büktel, Feridun Çetinkaya, Melih Anık üçgenindeki böyle bir tartışmanın, tiyatral bir kurama yataklık etme olasılığını göz ardı etmek istemiyoruz!
Sosyalist Sanatçı Hilmi Bulunmaz
***
Hedda Gabler
Feridun Çetinkaya
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları'nda sahnelenen Emre Koyuncuoğlu rejisini izleyip, üzerine "Ibsen Düşmanları" başlıklı bir yazı yazmam farz oldu.
Tıpkı Ekşi Sözlük yazarı Tavus'un yaptığı gibi (Bkz: #30986860) oyunu seyretmeden; sadece okuduğum eleştiri yazılarında verilen önemli bilgilerin yol açtığı infialle hakkında (yalnız Hedda Gabler de değil; yine izlemediğim, Devlet Tiyatroları yapımı, Kenan Işık rejisiyle sahnelenen Antigone üzerine de) twitter'da yaptığım kombo eleştiri, yorum ve atışmalar ve önemli bulduğum bazı tweet'ler bu arada kaybolup gitmesin, kayıtlara geçmiş olsun:
6 kasım 2012:
Feridun Çetinkaya - Hoppala, Ibsen'in de "update"i mi çıkmış? Hedda Gabler (ne demekse) "güncelleştirilmiş" diyor Zeynep Aksoy Radikal'de: www.radikal.com.tr/...id=1106467&categoryid=41
isinelicin - Ahaha güncelleştirme mi? www.guardian.co.uk/...-house-film-modern-world
Coşkun Büktel - Feridun, buna niye şaşırdın? "Asparagas tiyatroya" karşı mücadelemizi henüz kazanmış değiliz ki? Bu konuda kitap yazan, teoriye hakim olan, tartışılamayan biziz. Ama unutma: sahneler bizle tartışamayanların elinde ve örneğin Ahmet Hakan bile programa tiyatrocu çağırdığında kitap yazmış bizi değil, bizimle tartışamayanları seçiyor. Kendilerini bizim eleştirilerimizden engelleme ve sansürle koruyanları seçiyor... Böyle ülkede, Ibsen'in ve Hedda Gabler'in başına her şey gelir; halis ve katıksız bir Hedda Gabler seyretmek hayaldir
Feridun Çetinkaya - (Klasikleri) "güncelleştirme" demişken, simplified mı stupidfied mı başlıklı Coşkun Büktel değinisini anmadan olmaz: www.eksisozluk.com/...m%c4%b1&a=sr&au=mutebaki Zeynep Aksoy'un Hedda Gabler "güncelleştirilmiş" tespiti vesilesiyle... "Oyunları niye okumalıyız?" (Edward Albee) http://tiyatrofanzini.blogspot.com/...vaplamakla.html Ibsen'i / Hedda Gabler'i izleyen seyircinin ilk tepkisi "x oyuncu müthiş oynadı" diye not vermek oluyorsa, o oyunda ciddi sorun var demektir.
Coşkun Büktel - Onlar oyun değil, oyuncu seçmeleri seyretmiş sayılmalı.
13 kasım 2012
Feridun Çetinkaya - Kenan Işık, Sofokles'in Antigone oyununu "oyunlaştırmış"(?) 2500 yıllık tiyatro klasiği oyunu "oyunlaştırmak" ne demek? www.devtiyatro.gov.tr/...detay-antigone42.html
14 kasım 2012
Coşkun Büktel - Sakın Kenan Işık DT'den ayrıca yazarlık ücreti alıyor demek olmasın? Sadece "asparagas tiyatro" mu ve dahi devletin malı deniz mi?
Feridun Çetinkaya - Sofokles'inki "oyun" değilmiş gibi, DT'nin "oyunlaştıran: Kenan Işık" diye kakaladığı asparagas Antigone'yi Melih Anık 10 ay önce yazmıştı... "İstanbul Devlet Tiyatrosu'nda arabesk trajedi: Antigone (2012)" (Melih Anık, http://melihanik.blogcu.com/...antigone-2012/11691587) Bu, "Oyunlaştıran: Kenan Işık" rezaletini ise ben daha dün, yeni fark ettim www.devtiyatro.gov.tr/...detay-antigone42.html
Melih Anık - Savaş Aykılıç'ın Antigone (DT) yazısı bir "olay"! Benim açımdan ise büyük olay!
Feridun Çetinkaya - Hele sizin yazınızla birlikte okunduğunda "büyük olay!" olduğu daha bir aşikâr... http://melihanik.blogcu.com/...antigone-2012/11691587 www.tiyatronline.com/...uk-dorukta-bir-tiyatro
Ibsen / Sofokles yerine, yönetmen hezeyanıyla malul 2. el / 5. sınıf kopyalarına para döküp halka kakalayan Devlet / Şehir Tiyatroları, yeter artık!
Coskun Büktel - "Asparagas tiyatro" (bir başka deyişle "yönetmen tiyatrosu") tiyatrocuları, bu kitaba asla cevap veremedi: http://coskunbuktel.com/...mentiyatrosuna%20karsi.htm
15 kasım 2012
Melih Anık - Emre Koyuncuoğlu'dan unutulmayacak Hedda Gabler (Ibsen) http://melihanik.blogspot.com/...ulmayacak-hedda.html
Feridun Çetinkaya - Melih Anık'ın Hedda Gabler yazısı da özünde bir "asparagas / yönetmen tiyatrosu" güzellemesi: Savaş Aykılıç'ın Antigone'ye bakışı ne ise, o.
Melih Anık - Eleştirini daha ayrıntılı yazarsan çok memnun olurum. keşke herkes yazsa. Güzelleme olmuş değil mi? Haklısın güzeldi. O nedenle "aspagaras"ı kabul etmem. yönetmen tiyatrosu üzerinde tartışırım. Her oyunu yönetmen başlatır ama oyuncu bitirir. Diyelim ki "yönetmen tiyatrosu". Bunda kötü olan ne? Eminim ki oyunu seyretmiş ve okumuşsundur. O hâlde "asparagas" nerede anlatmak zorundasın şimdi. Senin iddianı RT edenlerden de cevap beklerim.
Feridun Çetinkaya - Onu peşinen, hemen söyleyeyim: Oyunu izlemedim. Savaş'ın yazdığı Antigone'yi de izlememiştim. Yazdıkları benim için yeterliydi.
Melih Anık - Oldu mu şimdi! İzle de gel desem kızar mısın? Seyretmeden ve okumadan bir oyun hakkında konuşulabilir mi?
Feridun Çetinkaya - Okumadım demedim. Seyretmedim dedim.
Melih Anık - Ben de izle de gel dedim zaten. Bana itiraz etmen neyse de yönetmen ve tüm ekibe ayıp olmadı mı?
Feridun Çetinkaya - Ezbere konuşmuyorum. Zeynep Aksoy, Üstün Akmen ve sizin sahnelemeyle ilgili yazdıklarınızı okudum. Bunlar benim için yeterli...
Melih Anık - Eleştiri okuyarak oyun eleştirilir mi? Sen beni eleştir ziyanı yok da beni eleştirirken seyretmediğin oyuna haksızlık yapma. Başkasının .....aklı ile ...... hiç bir şey... eleştirilemez. şokta olduğum için ancak böyle yazabiliyorum.
Feridun Çetinkaya - "Başkasının aklı" ile değil, üç eleştiri yazısında okuduklarımla "yönetmen tiyatrosu" eleştirisi yaptım; "oyunu izledim" demedim.
Melih Anık - Önerim oyunu seyretmen, bir daha okuman ve sonra kendi gördüklerinle oyunu yazmandır. Zira bu, nafile bir twitleşme olmaktadır.
Feridun Çetinkaya - Bu oyun "yönetmen tiyatrosu" değil, "güncelleştirme" yok, güncel dekor-kostümle açık biçim sahnelenmemiş mi diyorsunuz? Haklısınız. bu saatten sonra bunu yapmam, (her ne kadar istemesem de) mecburen prodüksiyonu izlemem ve yazmam şart oldu.
Melih Anık - Ben yazdım yayımladım. "Asparagas" ağır bir ithamdır. Sarf edenin ne dediğini bildiğine emin olmak isterim.
Feridun Çetinkaya - Bir tiyatro yazarının yapıtını tarihsel ve anlamsal tahrifatlara uğratarak, onun adıyla sahnelemeye "asparagas" diyorum.
Melih Anık - "Asparagas, gerçek olmayan, masa başında uydurulan, yalan haber, uydurma haber demektir." "Asparagas"ı "anlamsal olarak tahrif eden" eleştirdiği şeyi yapmış demektir.
Coşkun Büktel - "İddianı RT edenlerden de cevap beklerim" demiş sana. Ben RT ettim ama Anık ona cevap vermeyeyim diye beni engellemiş. Anık hem "RT edenler çıksın karşıma" diyor, hem de RT eden Coşkun Büktel'e karşı kapısını sımsıkı kilitliyor. Ben Anık gibi değilim: asparagas tiyatro hakkında söylediğim her şey herkesin eleştirisine açık. Ben, asparagas tiyatro hakkında konuşurken, birilerinin bana haddimi bildirmesi riskini göze alabiliyorum. Ben sansüre güvenerek değil, tiyatral ve sanatsal yetenek ve birikimime güvenerek konuşuyorum. Karşı fikri sansür etmesine güvenip asparagas tiyatroyu güzelleyenleri mücadelemin doğal hedefi sayıyorum. Kimse bunu kişisel almasın! Asparagas tiyatro güzellemecileri benim mücadelemin doğal hedefidirler.
17 kasım 2012
Feridun Çetinkaya - Mevcut 3 Hedda Gabler çevirisinin nesi eksikti de oyunu yöneten Emre Koyuncuoğlu'nun yeni yaptığı 4. çeviri tercih edildi gel de merak etme?
18 kasım 2012
Melih Anık - Üstün Akmen'in yüzeysel ve özensiz Hedda Gabler eleştirisini, Emre Koyuncuoğlu'nun Hedda Gabler'ine hakaret olarak alıyor, kınıyorum.
19 kasım 2012
Feridun Çetinkaya - Bir Hedda Gabler'i (Ne demekse?) "güncelleştime" / "modernleştirme" güzellemesi de Yaşam Kaya yazmış. Hiç şaşırmadım: www.tiyatronline.com/...e-modern-hedda-gabler-
Melih Anık - Yaşam Kaya bu sefer saati doğru gösteriyor. Hedda Gabler yazısı... www.tiyatronline.com/...ze-modern-hedda-gabler
(Hülya Karakaş, Yaşam Kaya'nın yazısını kastederek...)
Hülya Karakaş - Hedda Gabler bir "uyarlama" mı? Şehir Tiyatroları'nda Hedda Gabler "uyarlama"sı mı oynuyor?
Melih Anık - "Yanlış saat günde iki defa..." Oradan tutup vurmayın. Paylaştığım cümleleri var, beni de üzmeyin :))
Feridun Çetinkaya - Onu bilmiyorum da, okuduğum eleştiri yazılarından benim de anladığım, İBBŞT'de sahnelenen Ibsen'in Hedda Gabler'i değil gibi.
Melih Anık - Seyretmedin ama yorum yapıyorsun. Yapma Feridun!
Feridun Çetinkaya - Ibsen'de Hedda Gabler seyirciye (dördüncü duvara) ateş etmez. İBBŞT'de ettiğini siz yazdınız. İzlemeye ne hacet?
Melih Anık - Benim yazımı da anlamamışsın.ben tam da Ibsen'in Hedda Gabler'i olduğunu söylüyorum. Bu işler "gibi"yle olmaz.
Feridun Çetinkaya - Hedda Gabler'in "hamile olduğunu söylediği" / "seyirciye ateş ettiği" bir reji mi "tam da ibsen'in hedda gabler'i"?
Melih Anık - Tiyatro seyirciye "ateş" eder, anlamayan vurulur, ölür; anlayan aldığı yaralarla acı çekerek değişir. Bir de zaten ölü olanlar var. onlara bir şey işlemez. Bence seyredersen Hedda Gabler seni öldürecek!
Hülya Karakaş - Seyretmediniz mi oyunu? Bu da olmaz!
Melih Anık - Sen yazımı bir daha oku, hamilelikle ilgili satırları. Norveççe öğrenmene gerek yok, Norveççe bilen söylüyor zaten.
Feridun Çetinkaya - Beni merak etmeyin Melih bey. Ibsen Baba'nın "dördüncü duvarı" beni korur :)
Melih Anık - Yazıda kaynak verdim. Oku be canım Feridun! Ibsen "baba" değil, "dördüncü duvar" da "entelin kafası"nın içinde. Önce o duvarı yıkmalı.
Feridun Çetinkaya - Metindeki "hamilelik iması"yla Hedda Gabler'in açıkça hamileyim demesi aynı şey mi? Ibsen bunu düşünememiş mi :)
Melih Anık - Feridun! Oku seyret yaz!
Feridun Çetinkaya - Emredersiniz :) "Yazıda kaynak verdim" diyorsunuz. Kaynağınız "Hedda Gabler hamileyim der" / "Seyirciye ateş eder" mi diyor? Demiyor.
Melih Anık - Yönetmen, Ibsen "seyirciye ateş eder" dediği için Hedda'ya silahı ateşletseydi o metin "okuma" olmazdı. İstersen seyret, oku, yaz. Sonra bir araya gelelim. Başkaları da rahatsız olmasın. Sonra sen anladıklarını da yazarsın. twit geçici, beni yazınla tarihe mal edersin.
(Yaşam Kaya'nın, yazısındaki ifadesi üzerine...)
Feridun Çetinkaya - Ibsen, Hedda Gabler'de "burjuvaların ahlak yoksunu hayatlarını eleştiriyor"muş! Hadi canım sen de! Bak Ibsen ne diyor: http://t.co/fl1o5ksi "Yarın bakarsınız Desdemona’ya Othello’nun boğazını sıktırırlar..." (M. C. Anday, "Shakespeare Düşmanları" 11.11.1977) http://t.co/j8qxtmmx "Seyirciye, kendi eklemelerimizi, Shakespeare'indir diye yutturmaya ne hakkımız var?" (M. C. Anday / "Shakespeare Düşmanları") http://t.co/24cyrgsu Melih Cevdet Anday'ın "Shakespeare Düşmanları" başlığından ilhamla, benim müstakbel Hedda Gabler yazımın başlığı da "Ibsen Düşmanları" olsun...
(mutebaki, 20.11.2012 14:22 ~ 15:34)
(Kaynak: Ekşi Sözlük)
