Başbakan Erdoğan, bütün Türkiye'nin gözleri önünde, Mersin'de bir vatandaşımıza "Ananı da al git" demişti. Başbakan'a ait bu sözü, siz sahnede, hem de Devlet Tiyatroları sahnesinde dile getirirseniz, Rize Valisi Kasım Esen'in "soruşturma açabileceği gözdağı"yla karşılaşırsınız!...Aşağıdaki haberin altında sunduğumuz Gürol Tonbul'a ait "Çok şey istedim değil mi?" başlıklı yazıyı, daha önce yayınlama gereksinimi duymamıştık. Gelgelelim, bugünkü Milliyet gazetesinde okuduğumuz aşağıdaki haber, bize ilginç geldiğinden, bu haberle birlikte, Gürol Tonbul'un da yazısını yayınlamak istedik. Okuyunuz:
Vali'den okul önünde duran 3 gence azar
Muhammet KAÇAR/RİZE, (DHA)
RİZE’de sivil plakalı otomobille okul önlerini denetleyen Vali Kasım Esen, Kız Meslek Lisesi önünde bekleyen 3 genci yanına çağırarak, kız okullarının önünden uzak durmaları için uyardı. Vali gençleri, “Senin bacına iki adam böyle baksa yakışır mı?” diye azarladı.
Vali Esen, kız okullarının önlerinde gençlerin biriktiği ve rahatsızlık verdiği yönündeki şikayetler üzerine dün dağılma saatlerinde sivil plakalı bir otomobille okul önlerini gezdi. Tophane Mahallesi’ndeki Kız Meslek Lisesi önüne giden Esen, bir süre otomobilden çevreyi izledi. Önce okulun güvenlik görevlisini yanına çağırarak okulla ilişkisi olmayan gençlerin neden çevrede beklediğini soran Vali Esen, ardından okul önünde bekleyen 3 genci yanına çağırarak neden beklediklerini sordu. “Okul dağılmış abi” diye cevap veren gençlere çıkışan Vali Esen, “Babanızı çağırtırım, canınızı yakarım. Bu son ikazımdır. Bir daha sizi burada görmeyeyim. Senin bacına iki adam böyle baksa yakışık alır mı?” diye azarladı.
Korumasından gençlerin kimliklerini almasını isteyen Vali Esen, üzerlerinden kimlik çıkmaması üzerine de, polis ekibine talimat vererek ailelerine ulaşılmasını istedi. Vali Esen, daha sonra diğer okulları da gezerek öğrencilerle sohbet etti.
(Kaynak: Milliyet)
***
Çok şey istedim değil mi?
Gürol Tonbul
5 Ocak 2008
Gazetelerin arka sayfa haberlerinde mutlaka okumuşsunuzdur.
Trabzon Devlet Tiyatrosu Haşmet Zeybek’in “Düğün ya da Davul” yapıtıyla Rize’de turnede. Oyunun sahnelendiği akşam Rize Valisi Kasım Esen de salonda. Oyun başlıyor. Bir süre sonra, Vali Esen’e ve Rize Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı’na göre oyun dışı sözler söyleniyor. Bu sözler üzerine bir grup seyirci salonu terk ediyor, Rize Valisi Esen soruşturma açabileceği gözdağını veriyor.
Düğün ya da Davul oyunu 1969 yılında yazılmış bir köy seyirlik oyunu. Yapısı gereği her türlü eklemeye, çıkarmaya uygun müzikli, taşlamalı bir içeriğe sahip.
Köy yaşamının doğayla barışık yaşama uğraşının taklitlerle bir seyir esprisine dönüştürüldüğü Köy Seyirlik Oyunları içinde yer alan Düğün ya da Davul bir çok sorunun tartışıldığı bir oyun. Ana konusu, evlilik ve evlilik öncesi yaşanan sorunlar. Bu sorunlardan en önemlisi ise başlık parası. Köyde gençliğin yaşadığı parasal sorunlar, evlilikle ilgili açmazlar, ağa baskısı, feodal yapının çözümsüzlükleri oyunun açık biçim özellikleri içinde tartışılır, konuşulur, sevgi içinde bir çözüme bağlanır. Oyun, episod adı verilen birbiriyle içiçe geçen ama aynı zamanda bağımsız bölümlerden oluşur. Oyun içinde oyun bölümlerinde ise, sorunların çerçevesinden seyirciyle sohbet edilir, konuya çözüm bulamayan yetkililer eleştirilir. Eleştirilen isimler seyirciye açık açık söylenir. Bu gelenek, Antik Yunan oyunlarında, ünlü komedya yazarı Aristophanes’in kaleminden dökülür yazıya; yazıya da can veren oyuncudur.
Antik oyunların parabasis denilen bölümlerinde koro seyirciye yönelir ve seyirciyle atışır, eleştirdikleri kişilerin isimlerini verir ve o kişilerin kullandıkları olumsuz sözleri seyirciye bildirerek şikayet eder. Eleştirilen kişiler yönetimde bulunan, önemli görevleri olan kişilerdir.
Anadolu Köy Seyirlik oyunlarından tiyatro dünyasına miras kalan ve açık biçim oyunların kaçınılmaz bölümlerinden olan oyun içinde oyun bölümünde, tartışılan sorunun içinde olan, herkes ama herkes, eleştiri oklarından nasibini alır.
İşte, Trabzon Devlet Tiyatrosu’nun sahnelediği Düğün ya da Davul oyunun bir tür parabasis sayılabilecek bölümünde oyuncular, seyircilere dönerek, “Başbakan kimden korkar? sorusunu sorar. Oyuncular kendi sorularını “Başbakan ABD’den korkar” biçiminde yanıtlar. Ayrıca, oyun içinde, bir zamanlar başbakanın kullandığı “Ananı da al git!”, “Burası yan gelip yatma yeri değildir!” sözleri de söylenir.
Salonu terk eden bir grup Rizeli tiyatrosavarın (tiyatroseverin değil) yarattığı mahalle baskısı sonucu Rize Valisi Kasım Esen “Oyunda siyasi mesaj gibi algılanabilecek bazı sözler vardı ama bu sözlere müdahale sanata müdahale olurdu. Ancak, Devlet Tiyatrosu gibi bir kurumun daha dikkatli olması gerekir. Çünkü oyunlarda siyasi mesaj kullanılması etik değildir. Oyunda bir suç unsuru varsa gerekli kurumlar müdahale edecektir. Sanat ve sanatçıya saygı gösterilerek bu tür durumlar incelenmelidir” demiş.
Sayın Vali demiş demesine de, sanat ve sanatçıya saygı gösterilecekse, bir zamanlar kullanılan ve kamuoyundan da tepki gören bu sözlere neden gülüp geçememiş. Aba altından sopa göstermektense, oyunun içeriğine bağlı olarak sivri dilli ve tatlı eleştirilerin her dönemde yapılabileceğini, bunun da komedyanın, Köy Seyirlik oyunlarımızın bir geleneği olduğunu, bu topraklarda demokrasi ve hoşgörü geleneğinin oyun olgusuyla yerleşebileceğini neden söyleyememiş.
Çok şey istedim değil mi?
(Kaynak: Akşam)
